Domowy koncentrator tlenu - czym jest, jak działa i kiedy stosować koncentrator tlenu?

Jak działa koncentrator tlenu?

Koncentrator tlenu jest urządzeniem stosowanym przez chorych mających problemy z oddychaniem. Podaje pacjentowi nawilżone powietrze ze zwiększoną do ponad 90% zawartością tlenu. Koncentrator tlenowy pobiera powietrze (składające się z 21% tlenu i 78% azotu) z otoczenia i przepuszcza je przez system filtrów. Następnie w cylindrach napełnionych zeolitem następuje sprężenie powietrza do 1,36 atmosfery i proces pochłaniania azotu. Produkowana jest mieszanka zawierająca duże stężenie tlenu. Jest ona podawana choremu poprzez maskę lub wąsy tlenowe donosowe. Podstawowymi elementami koncentratora tlenu są kompresor, kolumny absorbujące, system filtracyjny, nawilżacz i systemy kontroli. Uruchomienie koncentratora tlenu nie jest skomplikowane. Są to urządzenia proste w obsłudze. Po podłączeniu do źródła zasilania wlewamy wodę destylowaną do nawilżacza. Włączamy urządzenie i ustawiamy wskazany przez lekarza przepływ tlenu. Koncentratory tlenu są odpowiednie także do pracy ciągłej przez całą dobę. W sprzedaży dostępne są zarówno przenośne koncentratory tlenu (waga do 3 kg, niektóre są na kółkach) oraz stacjonarne (duże, z butlą). Do oceny saturacji tlenu we krwi tętniczej służy pulsoksymetr. Jest to urządzenie dostępne w większości sklepów medycznych. Kiedy saturacja spada poniżej 90 procent, przyjmuje się, że nasycenie tlenem krwi jest zbyt niskie.

Kiedy stosować koncentrator tlenu?

Dla kogo koncentrator tlenu będzie przydatny? Koncentratory tlenu wspomagają oddychanie pacjenta i zwiększają natlenienie organizmu. Terapia tlenowa zwiększa komfort życia pacjentów cierpiących przede wszystkim na następujące choroby układu oddechowego:

• astmę oskrzelową
• przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POCHP)
• włóknienie płuc
• mukowiscydozę
• dysplazję oskrzelowo-płucną

Aparaty tlenowe stosuje się również pomocniczo w innych schorzeniach, np.

• problemach z ciśnieniem
• po zawale serca
• przy niewydolności krążeniowej
• przy covidzie i podczas rehabilitacji pocovidowej

Używanie koncentratora tlenu powinno być zgodne z zaleceniami lekarza. Powinien on określić czas trwania tlenoterapii, porę jej stosowania (dzienna, nocna czy mieszana) oraz ustawienie przepływu tlenu.

Jaki koncentrator tlenu wybrać?

Zakup tak drogiego urządzenia, jakim jest koncentrator tlenu musi być dobrze przemyślany. Pod uwagę powinno być wzięte wiele czynników, takich jak:

• możliwości finansowe pacjenta
• niezawodność urządzenia i możliwości serwisowania w Polsce
• tryb pracy koncentratora, ciągły (tlen dostarczany jest cały czas) czy pulsacyjny (tlen podawany jest w momencie wykonywania przez pacjenta wdechu)
• wielkość przepływu tlenu, podstawowe modele dostarczają od 0,5 do 5 litrów tlenu na minutę. Drogie modele podają nawet 9l/min
• poziom koncentracji tlenu powyżej 90%
• wielkość poboru prądu
• głośność pracy urządzenia, najlepiej 36 do 40dB, jeżeli koncentrator ma być używany także podczas snu
• usprawnienia typu alarmu przy zaburzeniu oddychania
• istnienie systemu kontroli podawania tlenu
• rodzaj koncentratora: stacjonarny czy przenośny zasilany baterią. Te ostatnie są znacznie mniejsze od stacjonarnych i podawanie tlenu jest możliwe np. podczas podróży. Należy zwrócić uwagę na pojemność baterii umożliwiającą pracę urządzenia przez określony czas.

Gdzie kupić koncentrator tlenu?

Koncentratory tlenu nie są niestety dofinansowywane ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia i pacjent ponosi pełną odpłatność za te urządzenia. Koszt w sklepach ze sprzętem medycznym są bardzo zróżnicowane. Cena generatora waha się od kilku do kilkunastu tysięcy złotych w zależności od producenta urządzenia i parametrów urządzenia.

Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą otrzymać dofinansowanie do zakupu koncentratora tlenu ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR). Jego wysokość wynosi maksymalnie 80% ceny koncentratora, jednak nie więcej niż pięciokrotna wartość przeciętnego wynagrodzenia (wynagrodzenie to określane jest na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku).

Wypożyczenie koncentratora tlenu

Koszt wypożyczenia koncentratora tlenu w wypożyczalni sprzętu medycznego wynosi średnio 120zł na miesiąc.

Osoby chorujące na Przewlekłą Obturacyjną Chorobę Płuc z saturacją poniżej 88% mogą skorzystać z pomocy Ośrodków Domowego Leczenia Tlenem, które mają podpisaną umowę z NFZ o świadczenie tego typu usług. Do zadań tych poradni należy:

• kwalifikacja pacjenta do przewlekłego leczenia tlenem w warunkach domowych
• kompleksowa opieka nad pacjentem, w tym wizyty domowe i kontrolne w poradni
• zabezpieczenia pacjenta w koncentrator tlenu.

W tym przypadku wypożyczenie koncentratora tlenu jest bezpłatne.

Przeciwwskazania - kiedy nie używać koncentratora tlenu?

Koncentrator tlenu jest urządzeniem w istotny sposób podnoszącym jakość życia pacjenta. Istnieją jednak przeciwwskazania do tlenoterapii, które trzeba brać pod uwagę planując zakup tego urządzenia. Koncentratora tlenu nie należy stosować w przypadku:

• występowania ataków choroby wieńcowej
• urazu płuc
• nieleczonej odmy opłucnowej
• padaczki
• ciąży
• przyjmowania niektórych leków, np. przeciwnowotworowych bleomycyny i doksorubicyny.

Stosowanie koncentratora tlenu w warunkach domowych powinno być zawsze uzgodnione z lekarzem. Istotne jest również prawidłowe dobranie ilości tlenu i czasu trwania jego podawania. Przy nadmiernej ilości tlenu może wystąpić ból oddechowy, a nawet istnieje groźba pogorszenia wzroku.