Heparyna - co to takiego? Poznaj właściwości i działanie heparyny

Co to jest heparyna? To substancja organiczna, która naturalnie występuje w organizmie, regulując procesy krzepnięcia krwi - a konkretnie - zapobiegając jej nadmiernemu krzepnięciu (czasem potocznie mówi się, że heparyna „rozrzedza krew”). Działanie heparyny obserwuje się na wielu poziomach. Po pierwsze, bierze udział w hamowaniu każdego z etapów krzepnięcia odbywającego się w naczyniach krwionośnych - od przemian protrombiny w trombinę, aż po ograniczenie właściwości fibrynogenu - białka niezbędnego do wytwarzania skrzepów. Oprócz powyższych funkcji heparyny, działanie tego składnika opiera się także na zapobieganiu agregacji płytek krwi (trombocytów) oraz ich przyleganiu do ścian naczyń krwionośnych (adhezji płytek krwi). Oprócz powyższych zadań, naturalna heparyna oraz preparaty z heparyną wykazują także działanie przeciwzapalne, przeciwwysiękowe i przeciwobrzękowe, co dodatkowo poszerza możliwości jej zastosowania w medycynie i lecznictwie.

Heparyna - zastosowanie i wskazania do przyjmowania

W jakich preparatach i lekach występuje heparyna? Zastosowanie tej substancji jest bardzo szerokie, natomiast kojarzy się przede wszystkim z leczeniem problemów żylnych - i nic w tym dziwnego, ponieważ omawiana substancja jest głównym składnikiem leków przeciwzakrzepowych i przeciwobrzękowych. Stosuje się ją w zakrzepicy żylnej, w zapobieganiu dokuczliwym objawom towarzyszącym występowaniu żylaków, w zapaleniu żyły powierzchniowych i głębokich - wszystko po to, by zminimalizować ryzyko wytworzenia się śmiertelnie groźnych zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Oprócz funkcji profilaktycznej, heparynę stosuje się także leczniczo - do ograniczania rozrostu, a nawet do redukcji zakrzepów obecnych już w układzie krwionośnym.

Ograniczanie krzepliwości krwi nie jest jedynym zastosowaniem heparyny - wskazania do stosowania preparatów z tą substancją obejmują także minimalizowanie obrzęków, podskórnych wylewów krwi (siniaków), a także objawów zespołu „suchego oka”.

Preparaty z heparyną - w jakiej formie można ją przyjmować?

Preparaty z heparyną dostępne są w różnych formułach - zarówno na receptę (dotyczy to głównie leków stosowanych w zakrzepowym zapaleniu żył oraz w ograniczaniu ryzyka zakrzepowego u osób obciążonych zwiększonymi czynnikami krzepnięcia), jak i bez recepty. Wśród leków i preparatów z heparyną można wyróżnić:

• zastrzyki z heparyną, a właściwie z heparyną drobnocząsteczkową - podawane samodzielnie w postaci podskórnej lub w leczeniu ambulatoryjnym czy szpitalnym - dożylnie;
• kremy, maści i żele z heparyną - są to zwykle produkty dostępne bez recepty, przeznaczone dla osób zmagających się z żylakami, obrzękami kończyn dolnych, pajączkami. Dodatkowo żele z heparyną stosuje się w przypadku urazów - do ograniczania obrzęków i wylewów podskórnych;
• krople do oczu z heparyną - stosowane w leczeniu zespołu suchego oka oraz w innych dolegliwościach powiązanych z niedostatecznym nawilżeniem lub upośledzeniem produkcji filmu łzowego.

Warto tutaj dodać, że heparyna nie występuje pod postacią tabletek - czyli nie można podawać jej dojelitowo. Wynika to z faktu, że substancja ta nie wchłania się z przewodu pokarmowego, a jedynie przez skórę, błony śluzowe czy podana bezpośrednio do układu krwionośnego.

Heparyna - przeciwwskazania

Przeciwwskazania do stosowania heparyny w preparatach miejscowych dotyczą przede wszystkim uczulenia i nadwrażliwości na składniki konkretnego preparatu lub substancje pomocnicze. Jeśli chodzi zaś o zastrzyki z heparyną, przeciwwskazania obejmują w ogólnym ujęciu problemy z niedostateczną krzepliwością krwi, pojawiające się w przebiegu: hemofilii, małopłytkowości, w stanach zwiększonej przepuszczalności ścian naczyń, w nadciśnieniu tętniczym, w chorobach wrzodowych żołądka. Oprócz tego heparyny nie należy podawać osobom z krwawieniem - zewnętrznym lub wewnętrznym.