Witamina C i jej znaczenie w organizmie

Witamina C została odkryta w 1933 r przez węgierskiego biochemika Alberta Szent-Györgyi, który wyizolował ją najpierw z kory nadnerczy, a potem z papryki. Za to odkrycie otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii. Na kartach historii witaminy C zapisał się również Polak Kazimierz Funk, który nazwał kwas askorbinowy witaminą oraz szwajcar polskiego pochodzenia Tadeusz Reichstein, który po raz pierwszy zsyntetyzował witaminę C. Zdarzenia te miały ogromne znaczenie dla wiedzy na temat zdrowia i leczenia ludzi. Aktualnie wiemy o obecności kwasu askorbinowego w owocach, warzywach, suplementach diety i produktach spożywczych, gdzie jest dodawany jako dodatek spożywczy o oznaczeniu E300. Z chemicznego punktu widzenia witamina C jest mieszaniną kwasów L-askorbinowego i L-hydroaskorbinowego. Czyli lewoskrętna witamina C (izomer optyczny L kwasu askorbinowego) to każda witamina C, a mylnie nazywany witaminą C kwas D-askorbinowy (prawoskrętny) po pierwsze nie ma właściwości charakterystycznych dla wit. C a po drugie rzadko występuje w przyrodzie. Także witamina C syntetyczna produkowana na cele przemysłu spożywczego, farmaceutycznego i kosmetycznego powstaje zawsze w biologicznie aktywnej formie L.

Rola witaminy C w organizmie

Witamina C jest bardzo aktywna biologicznie. Jest antyoksydantem, który neutralizuje wolne rodniki dzięki czemu hamuje uszkadzanie lipidów, białek, węglowodanów i kwasów nukleinowych, z których zbudowane są komórki naszego organizmu. Rola antyoksydacyjna witaminy C polega również na udziale w regeneracji innych przeciwutleniaczy takich jak alfatokoferol i betakaroten.

Witamina C bierze udział w wielu przemianach biochemicznych. Najważniejsze z nich to udział witaminy C w biosyntezie kolagenu, co przekłada się na poprawę kondycji stawów i skóry, biosyntezie hormonów steroidowych, adrenaliny, karnityny. Poza tym witamina C hamuje powstawanie toksycznych nitrozamin w soku żołądkowym oraz zwiększa przyswajalność wapnia i żelaza. Znany jest również korzystny wpływ witaminy C na skrócenie i złagodzenie objawów infekcji górnych dróg oddechowych i przeziębienia. Natomiast często wspominane ostatnio przeciwnowotworowe działanie witaminy C jeszcze nie znalazło wystarczającego potwierdzenia w wynikach badań.

Produkty spożywcze bogate w witaminę c

W jakich produktach jest najwięcej witaminy C? Głównym źródłem pokarmowym witaminy C są warzywa i owoce. Przede wszystkim wysoka zawartość witaminy C została oznaczona dla natki pietruszki, czarnej porzeczki, kiwi, czerwonej papryki, warzyw kapustnych, truskawek, cytrusów. Spożywając regularnie te produkty w formie nieprzetworzonej (bez obróbki cieplnej, gdyż witamina C jest wrażliwa na wysokie i niskie temperatury) nie powinniśmy mieć problemów z niedoborem kwasu L-askorbinowego w organizmie.

Zapotrzebowanie na witaminę C

Człowiek nie jest zdolny do wytwarzania witaminy C samodzielnie dlatego należy dbać o zbilansowaną dietę bogatą w warzywa i owoce lub stosować odpowiednie suplementy diety z witaminą C z apteki. Zapotrzebowanie na kwas L-askorbinowy zależy od wieku, płci i stanu zdrowia danej osoby. Grupy populacji wykazujące większe zapotrzebowanie na witaminę C to:

• osoby chore,
• kobiety w ciąży i karmiące,
• osoby z nadciśnieniem tętniczym,
• diabetycy,
• osoby palące papierosy,
• osoby narażone na stres,
• osoby narażone na zaburzenia wchłaniania witaminy C ze względu na wymioty, problemy z pracą jelit i przyjmowanie niektórych leków np. kwas acetylosalicylowy

Niedobór witaminy C

Skutki niedoboru witaminy C najczęściej obserwowane u osób cierpiących na hipowitaminozę C to ogólne osłabienie organizmu, spadek odporności, uczucie zmęczenia, krwawienie z dziąseł, spadek wydolności fizycznej oraz zaburzenia syntezy kolagenu. Przewlekły niedobór witaminy C może doprowadzić do niedokrwistości poprzez ograniczenie wchłaniania żelaza oraz do szkorbutu.

Nadmiar witaminy C

Wysokie dawki witaminy C mogą powodować powstawanie kamieni nerkowych, problemów żołądkowych, są szkodliwe dla osób z anemią sierpowatą oraz osób z defektem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanu. Ze względu na możliwość wystąpienia objawów nadmiaru witaminy C za maksymalną bezpieczną dawkę uważa się 1000 mg.

Normy spożycia witaminy C

Zalecane spożycie witaminy C [mg/osobę] :

• Dzieci od 1 do 3 raku życia – 40
• dzieci w wieku od 4 do 12 lat – 50
• Chłopcy w wieku 13 – 18 lat – 75
• Dziewczęta w wieku 13-18 lat – 65
• Mężczyźni – 90 Kobiety – 75
• Kobiety w ciąży - 85
• Kobiety karmiące - 120

Suplementacja witaminy C Codzienna suplementacja witaminy C powinna odbywać się na poziomie 100-200 mg. Większe dawki zalecane są w okresie spadku odporności i przeziębienia. W aptece witaminę C znajdziemy w wielu formach podania, dawkach i kompleksach z innymi substancjami. Poniżej przykładowe preparaty z kwasem L-askorbinowym:

• Ascolip 30 saszetek – Liposomalna witamina C w żelu, która wspomaga prawidłową pracę układu odpornościowego.
• SWANSON Liposomal Vitamin C 148 ml - liposomalna witamina C w płynie, wsparcie odporności oraz procesów przeciwstarzeniowych
• SWANSON Buffered Sodium Ascorbate 120 g - buforowana witamina C Swanson w proszku
• SOLGAR Ester C-Plus wit.C 1000 mg, 30 tabletek – buforowana wapniem witamina C Solgar to wysoko przyswajalne niekwasowe źródło witaminy C
• Olimp Levit C 1500 cytryna, 20 tabletek musujących – wysoka dawka witaminy C - aż 1500 mg WITAMINY C w 1 tabletce
• Ce Max Forte tabletki o przedłużonym uwalnianiu 1000 mg - specjalnie dobrane składniki wpływają na przedłużone uwalnianie się witaminy C
• Power of Life Odporność - tabletki musujące z witaminą C i cynkiem
• CERUTIN - 125 tabletek z rutyną i witaminą C
• RUTINOSCORBIN WITAMINA C FORTE 500 mg - kapsułki o przedłużonym uwalnianiu witaminy C

Suplementy diety i leki z witaminą C dla dzieci:

• SOLGAR Kanguwity Witamina C, 90 pastylek do ssania o smaku pomarańczowym
• FRITT Cukierki rozpuszczalne z witaminą C o smaku wiśniowym
• Vitbaby C krople z witaminą C dla niemowląt od 1 miesiąca życia, dla dzieci oraz dla dorosłych
• CEBION Krople dla dzieci z witaminą C - lek z wysoką dawką witaminy C
• Bioaron C syrop z witaminą C - lek roślinny wzmacniający układ odpornościowy dziecka

Roślinne preparaty z apteki z witaminą C:

• SOK Z ARONII OLEOFARM 490 ml
• SWANSON Acerola 500mg, 60 kapsułek,naturalne źródło witaminy C
• SOLGAR Super ACAI, 50 kapsułek, suplement diety zawierający wyciąg z jagód Acai
• Dzika Róża, 60kapsułek, AMC PHARMA, suplement wpiera naturalną odporność organizmu