Pluskwa domowa – objawy i leczenie ugryzienia pluskwy, zwalczanie pluskiew

Czym są pluskwy?

Pluskwa domowa (łóżkowa) jest pasożytem należących do grupy pluskwiaków różnoskrzydłych, którego jednym z głównych źródeł pokarmu jest człowiek. Żerują one nocą. Wgryzają się w odsłoniętą część ciała człowieka i piją krew. Żywią się zarówno krwią ludzi jak i zwierząt. Za dnia ukrywają się. Ze względu na bardzo mały rozmiar pasożyta (5-7 milimetrów), wyczekują nocy w najmniejszych szczelinach i zakamarkach mieszkania - mebli czy podłogi, za tapetą, w materacu, w odzieży, książkach, w żaluzjach, a nawet w obudowach gniazdek elektrycznych.

Dorosła pluskwa ma charakterystyczny spłaszczony owalny kształt i czerwono-brązową barwę. Osobniki bez żywiciela charakteryzują się kolorem żółto-brązowym. Pasożyt ten posiada trzy pary odnóży z drobnymi pazurkiami, ułatwiające przemieszczanie się i wspinanie po przedmiotach i ludziach. Samice pluskwy mogą złożyć nawet do kilkuset jaj w ciągu roku, posiadają białą barwę i można je zidentyfikować gołym okiem. W ciepłych, sprzyjających dla pluskiew warunkach, larwy mogą rozwinąć się w zaledwie kilka dni, lecz na ogół trwa to do kilku tygodni. Mogą dożyć dwóch lat, a dorosły osobnik żywi się co kilka dni. W przypadku braku pokarmu mogą wprowadzić się w stan hibernacji. Odchody pluskiew to ciecz, która wygląda na jasnobrązową lub czarną i zwykle wchłaniana jest przez otaczający ją materiał. Zaobserwować można je jako plamka na materacu czy innej powierzchni.

Ugryzienie pluskwy - objawy

Pluskwy żywią się krwią i żerują nocą, w trakcie snu żywiciela. Dzięki czułkom, które są wrażliwe na zapach i ciepło, pasożyt ten jest w stanie zlokalizować swoją ofiarę. Ukąszenia pluskiew identyfikuje się w głównej mierze poprzez ich ilość, ślady po ukąszeniach pluskwy rzadko występują pojedynczo, zazwyczaj mnogo - po trzy-cztery lub więcej w linii. W momencie ugryzienia wpuszczają substancję znieczulającą, co sprawia że ukąszenie przez pluskwę jest w większości przypadków bezbolesne. Symptomy ukąszenia są często zależne od organizmu, u niektórych ukąszenie może zakończyć się bezobjawowo, podczas gdy u innych może oznaczać poważne dolegliwości, w skrajnych przypadkach również występują stany zapalne. Głównym, najbardziej pospolitym objawem ugryzienia pluskwy jest pojawienie się czerwonego wypukłego obrzęku, często przypominającego ugryzienie pchły czy komara. Ukąszeniu pluskwy może towarzyszyć również silne swędzenie skóry, lub reakcja alergiczna, gdzie ślad ukąszenia może osiągać nawet do 5 cm średnicy i posiadać rumień wokół obrzęku. Śladu po ukąszeniu pojawiają się w miejscach które podczas snu pozostają odsłonięte, takich jak ręce, nogi, stopy, szyja czy brzuch. Ponieważ ugryzienia tego pasożyta są mylone z ukąszeniami innych owadów i pasożytów, lub z różnymi problemami skórnymi, zaleca się sprawdzenie mieszkania czy domu pod kątem obecności tego pasożyta.

Pluskwa domowa - co zrobić po ukąszeniu?

Po ugryzieniu pluskwy zwykle należy odczekać aż obrzęk ustąpi, natomiast jeśli jest on wyjątkowo dokuczliwy lub chcemy przyspieszyć gojenie można sięgnąć po odpowiedni preparat w aptece - żel łagodzący po ugryzieniach. Pluskwa, jak w przypadku innych insektów które żywią się krwią, może być nosicielem różnych chorobotwórczych czynników, nie zostało to jeszcze potwierdzone badaniami, lecz w teorii istnieje szansa na przeniesienie wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV), jednakże by określić faktyczne ryzyko należy przeprowadzić dalsze badania. Aktualnie nie istnieją dowody na to, że pluskwy przenoszą choroby, lecz sama obecność, i myśl o żywieniu się naszą krwią może wzbudzać niepokój i strach, co może wiązać się z zaburzeniami snu.

Zwalczanie pluskiew - domowe sposoby na pluskwy

Ponieważ pluskwy są zazwyczaj przenoszone nieświadomie, niestety nie ma możliwości zabezpieczenia mieszkania czy domu przed tym pasożytem w stu procentach, można natomiast minimalizować ryzyko i zachować ostrożność. Jeśli podróżujemy i często spędzamy czas poza domem warto sprawdzać okolice, gdzie najczęściej bytują - łóżek i materaca, szczególnie wzdłuż szwów, pobieżnie sprawdzić meble by zweryfikować obecność pluskiew w domu. Należy również pamiętać że pluskwy przenoszone są również na ubraniach i bagażach. Jeśli pasożyty zagnieżdżą się w naszym domu bądź mieszkaniu, zaleca się sprawdzenie wszystkich miejsc gdzie mogą się ukrywać. Po zlokalizowaniu gniazda pasożytów należy się je odpowiednio wytępić. Istnieją domowe sposoby które mają pomóc w zwalczaniu pluskiew, lecz niestety zazwyczaj nie należą do skutecznych. Nie w każdym przypadku trzeba natychmiast pozbywać się ubrań, pościeli czy wyposażenia domu lub mieszkania. By pozbyć się tego pasożyta najlepiej jest sięgnąć po pomoc fachowca, ponieważ usuwanie zapluskwionych przedmiotów bez odpowiedniego zabezpieczenia przyczynia się jedynie do rozprzestrzenienia się pasożyta. Materiały takie jak pościel należy wyprać w temperaturze 60° Celsjusza, a następnie zastosować gorące suszenie. Zabija to wszystkie formy rozwojowe pluskwy. By zabezpieczyć i nie dopuścić do ponownego zapluskwienia wszystkich wypranych rzeczy zaleca się schowanie przedmiotów w czystych szczelnie zamykanych torebkach. Pluskwy również można usunąć odkurzaczem, wszystkie szczeliny, pęknięcia, podłogi, krawędzi, materace i meble należy dokładnie odkurzyć. Odkurzanie jest również zalecane przed zastosowaniem środków owadobójczych, dzięki temu środek chemiczny jest w stanie skuteczniej wniknąć w miejsca siedlisk pasożyta. Pluskwy są wrażliwe na temperaturę, małe przedmioty można włożyć do torebki a następnie zamrażarki o temperaturze -20 st C na około 10 godzin, szybko również ginie w przypadku działania temperatury większej niż 45 stopni , szczególnie skuteczna w likwidowaniu pasożyta w każdym stadium jest para wodna.

Istnieją profesjonalne środki, które w zależności od warunków są stosowane przez fachowców, są to między innymi:

• Oprysk ciśnieniowy – metoda ta polega na rozprowadzeniu preparatu biobójczego zmieszanego z wodą na powierzchniach i miejsca występowania owadów poprzez manualne opryskiwacze ciśnieniowe, w trakcie wykonywania oprysku należy być zabezpieczonym odpowiednią odzieżą i maską, a następnie unikać korzystania z opryskanego pomieszczenia przez określony przez fachowca czas.
• Wymrażanie ciekłym azotem – ponieważ pluskwy są wrażliwe na temperatury stosuje się suchy lód, jednakże może być on bardzo niebezpieczny również dla człowieka, po zastosowaniu ciekłego azotu również stosowany jest oprysk ogólny.
• Wygrzewanie domu lub mieszkania – pomieszczenia nagrzewane są do około 60 st C w celu zlikwidowania pasożyta i jego siedlisk, niestety jest to niebezpieczne z uwagi na urządzenia z tworzyw sztucznych czy plastiku, które pod wpływem temperatury mogą się roztopić, metodę należy stosować w odpowiednio przygotowanych pomieszczeniach.
• Zamgławianie ULV – tak jak w przypadku stosowania oprysku ciśnieniowego, stosowana jest mieszanka preparatu biobójczego i wody, który jest rozprzestrzeniany za pomocą generatora zimnej mgły, w tym przypadku powstają mniejsze krople i dają efekt unoszącej się w powietrzu mgły, dzięki czemu cząsteczki wody wraz z preparatem są w stanie dostać się w każde miejsce.

Przypisy

1. Protas, W. "Znak naszych czasów? Zwalczanie pluskwy domowej."Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji 2 (2013).
2. Parola, Philippe, and Arezki Izri. "Bedbugs." New England Journal of Medicine 23 (2020): 2230-2237.
3. Delaunay, Pascal. "Human travel and traveling bedbugs." Journal of travel medicine 6 (2012): 373-379.