Największe błędy przy używaniu leków? Czego nie mieszać? Czym nie popijać leków?

Największe błędy przy używaniu leków? Czego nie mieszać? Czym nie popijać leków?

Jak zażywać leki żeby leczenie było skuteczne? Warto mieć świadomość interakcji leków ze sobą, leków z suplementami diety oraz leków z napojami i żywnością, gdyż wtedy nie zaszkodzimy swojemu zdrowiu i życiu.Trzeba zacząć od tego, że leki powinniśmy przyjmować tylko z zalecenia lekarza. O ile jest to oczywiste przy lekach na receptę to przy lekach bez recepty bywa różnie. Jednak każdy lek przyjmowany nieprawidłowo może dawać efekty uboczne, może nie działać lub może osłabiać działanie innych leków. Dlatego zawsze trzeba konsultować z lekarzem lub farmaceutą zasadność przyjmowania leków. Szczególnie jest to ważne gdy leczymy się jednocześnie na kilka dolegliwości i lista przyjmowanych leków to kilka pozycji plus kilka suplementów diety. Jeżeli przyjmujesz jakiekolwiek tabletki zawsze powiedz o nich swojemu lekarzowi aby on mógł ocenić czy jest to bezpieczne lub doradził, które leki przyjmować rano, w południe lub wieczorem, jak je łączyć i czym popijać.

Ulotka leku

Dobrym źródłem informacji jest też ulotka dołączona do opakowania, którą rzadko kiedy znajdziemy w opakowaniu suplementu. Suplementy diety traktowane są jak żywność w związku z czym ich producent nie ma obowiązku dołączania ulotki. Na szczęście dawkowanie i najważniejsze informacje znajdziemy na opakowaniu. Wracając do ulotki leku to znajdziemy w niej standardowe dawkowanie, sposób zażywania i interakcje z innymi lekami, które zawsze powinniśmy przeczytać. Niestety osoby nieposiadające wykształcenia medycznego czy farmaceutycznego mogą mieć problem ze zrozumieniem tych treści dlatego ponownie odsyłamy do zasięgnięcia porady lekarza lub farmaceuty gdyby pojawiły się jakieś pytania lub wątpliwości.

Czym popijać leki?

Nie bez znaczenia jest rodzaj płynu jakim popijemy lek. Przykładowo tabletki z żelazem popite kawą lub herbatą mogą nie dać oczekiwanego efektu leczniczego, gdyż zwyczajnie żelazo się nie wchłonie. Substancje zawarte w tych napojach mogą hamować wchłanianie żelaza ale też innych leków. Dlatego leków nie tylko nie powinno się popijać kawą i herbatą ale też trzeba zachować odstęp czasowy między przyjęciem leku a wypiciem tych płynów.Podobnie to wygląda jeżeli chodzi o herbaty ziołowe. Zioła posiadają silne właściwości i często wchodzą w interakcje z lekami osłabiając lub wzmacniając ich działanie. Przykładowo napar z dziurawca zmniejsza działanie hormonalnych tabletek antykoncepcyjnych.Również soki owocowe są niewskazane gdyż wchodzą w interakcje z niektórymi lekami. Na przykład sok grejpfrutowy zwiększa stężenie statyn we krwi co może nasilać występowanie działań niepożądanych.Z kolei mleko i obecne w nim jony wapnia mogą wiązać np. antybiotyki i zmniejszać ich skuteczność dlatego na liście napoi zakazanych musi się ono koniecznie znaleźć.Nie może w tej wyliczance zabraknąć alkoholu. Błędem jest popijanie leków piwem, winem, wódką czy innym drinkiem. Ogólnie zażywając leki w ogóle nie powinno pić się alkoholu, gdyż wpływa on na metabolizm leków w wątrobie nasilając lub spowalniając działanie enzymów wątrobowych.

Jakie leki dają interakcje z alkoholem?

Paracetamol - w połączeniu z alkoholem może prowadzić do uszkodzenia wątroby

Kwas acetylosalicylowy, czyli znany Aspirin, Polopiryna czy Alka-Prim - w połączeniu z alkoholem może uszkadzać błonę śluzową żołądka, a nawet prowadzić do krwawień z układu pokarmowego

Ibuprofen - w połączeniu z alkoholem może uszkadzać żołądek

Furagina - picie alkoholu podczas kuracji furaginą wywołuje szereg reakcji chemicznych czego skutkiem jest zatrucie aldehydem octowym

Kodeina stosowana w syropach i tabletkach na kaszel - zażywana łącznie z alkoholem może prowadzić do senności, otępienia i depresji układu oddechowego, a nawet śmierci

Sildenafil, czyli lek na potencję np: Maxon Active - Panowie zażywający sildenafil i pijący alkohol narażają się na niebezpieczne przyspieszenie akcji serca oraz spadki ciśnienia co stanowi bezpośrednie zagrożenia życia pacjenta.

Antybiotyki - nie powinno się łączyć alkoholu z antybiotykami, gdyż może to obciążać organizm oraz może dochodzić do niebezpiecznych interakcji, np metronidazol nasila toksyczne działanie alkoholu.

Czym więc popijać leki? Najlepiej zwykłą przegotowaną i koniecznie schłodzoną wodą lub niskozmineralizowaną wodą butelkowaną. Ważna jest też ilość. Aby lek dobrze się wchłonął optymalna ilość wody to 200 ml chyba, że lekarz zaleci inaczej.

Przyjmowanie leków a jedzenie

Niektóre leki przyjmujemy na czczo, niektóre z posiłkiem, a niektóre po posiłku. Zawsze trzeba tu stosować się do zaleceń producenta lub lekarza ale warto też wiedzieć, które pokarmy mogą modyfikować wchłanianie i działanie leków. Aby nie osłabić efektu farmakoterapeutycznego przyjmowanego leku i nie doprowadzić do nasilenia efektów ubocznych warto unikać spożywania pewnych pokarmów lub zastosować bezpieczny odstęp czasowy między posiłkiem a zażyciem substancji leczniczej. Pojedyncze leki mają swoje indywidualne wskazania ale uogólniając przyjmując leki lepiej unikać produktów takich jak:

Nabiał, który może osłabiać działanie wybranych leków, np: tetracykliny, fluorochinolonów. Błędem jest zatem zastępowanie probiotyków osłonowych kefirem i innymi mlecznymi produktami fermentowanymi.

Błonnik, który ma duże właściwości adsorpcyjne czym może zmniejszać dostępność leku, np: trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych (np. amitryptylina), naparstnicy. Także zdrowe śniadanie bogate w otręby i płatki zbożowe lepiej zjeść minimum po 2 godzinach od zażycia leków.

Len mielony, który powleka błony przewodu pokarmowego zmniejszając stopień wchłaniania leku. Lepiej zachować 2 godzinny odstęp czasu między stosowaniem leku a spożywaniem lnu.

Produkty bogate w witaminę K (m.in. kapusta, sałata, brokuły) znoszą działanie leków przeciwzakrzepowych np: warfaryny.

Tłuszcze pokarmowe mogą przyspieszać wchłanianie teofiliny i doprowadzić do jej zbyt wysokiego stężenia we krwi, co może nasilić efekty uboczne takie jak tachykardia, zaburzenia rytmu serca, bóle głowy i zaburzenia snu.

Interakcje leków, które lepiej znać

Po pierwsze nie wolno łączyć antybiotyków z preparatami zawierającymi wapń. Mogą to być suplementy diety na osteoporozę, na alergię czy multiwitaminy. Dlaczego? Koktajl jaki powstanie z tej mieszanki to sole wapnia wiążące antybiotyki, które staną się niedostępne biologicznie przez co efekt terapeutyczny zostanie osłabiony nawet o 30%.Po drugie osoby zażywające leki na nadciśnienie powinny unikać leków na zatoki i katar zawierających pseudoefedrynę, np: popularne saszetki na przeziębienie. Pseudoefedryna podnosi ciśnienie krwi czym znosi działanie leków je obniżających, co może prowadzić do niebezpiecznych dla zdrowia skoków ciśnienia tętniczego.Również ibuprofen może osłabiać działanie leków na nadciśnienie tętnicze takich jak peryndopryl. Ponadto łączenie tych leków może zwiększać stężenie potasu we krwi i dawać objawy niewydolności nerek.Kolejno złym pomysłem jest połączenie suplementów diety z ginko biloba (miłorząb japoński) z lekami rozrzedzającymi krew, gdyż może dojść do nasilenia ich działania co może grozić wzmożonymi krwawieniami oraz podatnością na powstawanie siniaków, wybroczyn i popękanych naczynek.Do interakcji dochodzi też między żelazem a inhibitorami pompy protonowej (IPP). Efektem jest zaburzone wchłanianie żelaza prowadzące do anemii, osłabienia i senności.

Błędy w przyjmowaniu leków

Zupełnie inna kwestia to błędy w braniu leków wynikające z nieprzestrzegania zaleceń lekarskich. Amerykańskie badania wykazały, że nawet 10% hospitalizacji wynika z niewłaściwego przyjmowania leków. Natomiast zrealizowane w Polsce badania NATPOL Plus wykazały, że jedynie 62% pacjentów leczonych farmakologicznie przyjmuje leki regularnie, 19% w ogóle nie bierze zalecanych leków, a pozostałe 19% stosuje leki od czasu do czasu.Najczęstsze przyczyny tych błędów to słaba motywacja do leczenia, nieświadome pomyłki oraz kiepska sytuacja materialna. Pacjenci odczuwający ból raczej nie zapominają zażyć tabletki przeciwbólowej natomiast u osób cierpiących np. na nadciśnienie czy hipercholesterolemię sprawa wygląda zupełnie inaczej, gdyż często dochodzi do przerwania leczenia, dzielenia dawki lub pominięcia pojedynczych tabletek. Statystycznie częściej błędy popełniają osoby zażywające 5 lub więcej leków oraz osoby starsze. Częstym czynnikiem pogłębiającym problem są wysokie ceny leków i niewiedza dotycząca konsekwencji przerwania terapii a nawet nie podjęcia leczenia, gdyż wiele recept pozostaje nierealizowanych ze względu na koszt leczenia. Bywa też tak, że pacjenci samodzielnie odstawiają lek gdyż lepiej się poczuli, a niestety np: w przypadku leków regulujących ciśnienie tętnicze krwi prowadzi to do automatycznego wzrostu ciśnienia, a czasem do powikłań. O zakończeniu leczenia przewlekłego zawsze powinien zadecydować lekarz prowadzący.Są to błędy mogące kosztować kogoś utratę zdrowia lub życia dlatego zarówno lekarze jak i rodzina chorego powinni motywować go do stosowania leków regularnie i zgodnie z zaleceniami.

Podsumowanie:

Stosuj leki zgodnie z zaleceniami lekarza.Zawsze zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do leku i w razie niejasności dopytaj lekarza lub farmaceutę. Leki i suplementy diety popijaj wodą (200 ml), o ile nie zalecono inaczej.Stosuj się do zaleceń dotyczących pory brania leku: jeżeli lek należy przyjąć na czczo lub produkt spożywczy może zaburzać działanie leku zażyj lek 1 godzinę przed posiłkiem lub 2 godziny po nim. Nie stosuj preparatów witaminowo-mineralnych jednocześnie z lekami, gdyż mogą one wchodzić z nimi w interakcje.

Poinformuj lekarza o przyjmowanych preparatach roślinnych, ziołowych i innych, które mogą zaburzać działanie leku.Nie popijaj leków sokiem grejpfrutowym, mlekiem, alkoholem.