Ból pleców w ciąży - skąd się bierze i jak zwalczyć ból kręgosłupa w ciąży?

Przyczyny bólu kręgosłupa w ciąży

Wszystkie przyszłe mamy doświadczają bólu kręgosłupa, który najczęściej pojawia się w połowie ciąży, około 20. tygodnia, ale może występować na każdym etapie ciąży. Wraz z postępem ciąży, obciążenie pleców rośnie, co zwiększa ból. Matki, które miały problemy z kręgosłupem przed ciążą, są bardziej narażone na ból pleców. Przyczyną bólu jest rosnący brzuch, przybieranie na wadze, rosnące piersi i działanie hormonów na organizm kobiety w ciąży. Zmiana środka ciężkości, która towarzyszy ciąży, jest najczęstszą przyczyną bólu. W trzecim trymestrze ciąży przyczyną dolegliwości bólowych w okolicy odcinka lędźwiowego może być nacisk powiększonej macicy na nerw kulszowy.

W czasie ciąży wyróżnia się dwa główne rodzaje bólu kręgosłupa:

• odcinka lędźwiowego - najbardziej uciążliwy wieczorem. Ból promieniuje do nóg.
• tylnej części miednicy - przechodzi po chwilowym odpoczynku, promieniuje do nóg i pośladków .

Ból kręgosłupa podczas ciąży jest naturalnym zjawiskiem, ale czasem może świadczyć o poważniejszym problemie. Jeżeli ból pleców jest przeszywający, ostry, towarzyszy mu drętwienie - są to sygnały świadczące o potrzebie interwencji medycznej.

Ból lędźwiowego odcinak kręgosłupa w pierwszym trymestrze ciąży

W początkowym okresie ciąży dolegliwości bólowe zazwyczaj zlokalizowane są w lędźwiowym odcinku kręgosłupa. Niektóre kobiety odczuwają ból pleców we wczesnej ciąży, czasami już w momencie zagnieżdżenia się zarodka w macicy. Wówczas dolegliwości bólowe kręgosłupa zazwyczaj są niewielkie i krótkotrwałe. Pod koniec pierwszego trymestru ciąży dochodzi do rozciągania się więzadeł macicy oraz poluźnienia struktur miednicy, co także może powodować ból pleców.

Przyczyny bólu pleców w ciąży - II i III trymestr

Ból pleców, który pojawia się drugiej połowie ciąży, jest zazwyczaj powiązany z anatomicznymi zmianami w ciele kobiety. Wymienić wśród nich można powiększenie brzucha, przesunięcie środka ciężkości ciała, pochylenie miednicy do przodu, a także pogłębienie lordozy mięśniowej - naturalnej krzywizny kręgosłupa. Ból może występować w odcinku piersiowym i szyjnym kręgosłupa, co najczęściej wynika z zmiany postawy ciężarnej, garbienia się i wysuwania głowy do przodu. Zmianie ulega rozkład sił, który działa na wszystkie struktury mięśniowo-szkieletowe. Przyczynia się to do zwiększonego napięcia mięśni. Może wywoływać tępy ból w okolicy łopatek, karku i ramion.

U dominującej liczby kobiet w ciąży dolegliwości bólowe pojawiają się w odcinku lędźwiowym, czyli w dole pleców. Ból ten może nasilać się wraz z postępującą ciążą, gdyż zwiększa się obciążenie kręgosłupa przyszłej mamy spowodowane nabieraniem dodatkowych kilogramów oraz rosnącym brzuchem. Pod koniec ciąży płód osiąga już dużą masę, co powoduje ucisk na splot lędźwiowo-krzyżowy, potęgując dolegliwości.

Ból pleców przed porodem

Ból kręgosłupa przed porodem wynika z silnego rozciągania się układu kostno-chrzęstnego macicy, jej więzadeł oraz dolnej części kręgosłupa, co umożliwia dziecku przeciskanie się przez kanał rodny. Indukowane jest to przez hormon - relaksynę. Wraz z końcem ciąży, ból kręgosłupa może świadczyć o rozpoczęciu akcji porodowej. Jeśli ból się nasila i towarzyszą mu skurcze macicy, które są coraz częstsze i regularne, należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym i udać się do szpitala.

Czy każdy ból pleców w czasie ciąży świadczy o problemach z kręgosłupem?

Niekoniecznie. Ból pleców, szczególnie w okolicach odcinka lędźwiowego kręgosłupa, może być spowodowany infekcją układu moczowego, która jest stosunkowo częsta w czasie ciąży. Macica powiększająca się wraz z upływem czasu uciska moczowody, co powoduje trudności w odpływie moczu i może prowadzić do jego zastoju. To z kolei ułatwia rozwój infekcji w układzie moczowym. z tego powodu każda kobieta ciężarna, u której występuje ból pleców, powinna poddać się badaniom moczu, aby wykluczyć infekcję układu moczowego. W przypadku potwierdzenia zakażenia, lekarz zdecyduje o zastosowaniu antybiotyków. Ignorowanie infekcji układu moczowego może być niebezpieczne dla matki i dziecka.

7 sposobów na ból pleców w ciąży

Dolegliwości bólowe pleców w trakcie ciąży są zmorą ciężarnych. Czasami silny ból utrudnia normalne funkcjonowanie. Jeżeli doskwiera Ci ból, poniżej wymieniamy kilka domowych sposobów na ból kręgosłupa:

• Siedź prawidłowo

Siedzenie przez cały dzień przy biurku jest szkodliwe dla pleców nawet jeśli nie jesteś w ciąży.  Zadbaj o prawidłowy sposób siedzenia - połóż poduszkę za dolną częścią pleców i upewnij się, że Twoje stopy są płasko na ziemi lub podniesione na podnóżku, aby zredukować wygięcie dolnej części pleców. Zadbaj o regularne przerwy, aby wstać, rozciągnąć się i przejść się na krótki spacer.

• Zadbaj o aktywność fizyczną

Korzystnie działa aktywność fizyczna taka jak pływanie czy specjalne ćwiczenia zalecane przez fizjoterapeutę. Posiadając mocne mięśnie przykręgosłupowe, ból pleców i kręgosłupa jest znacznie mniej nasilony.

• Prawidłowa pozycja w czasie snu

Aby uniknąć bólu pleców w czasie ciąży, najlepiej przejść z pozycji spania na brzuchu na pozycję na boku. Chociaż spanie na brzuchu może być wygodne, to może powodować dyskomfort, gdy rośnie brzuszek. W sprzedaży dostępne są specjalnie zaprojektowane poduszki ciążowe, zwiększające komfort w czasie snu.

• Odpowiednie obuwie

Buty na wysokim obcasie mogą sprawiać, że wyglądasz i czujesz się świetnie, ale mogą również powodować ból pleców w czasie ciąży. Wysokie obcasy przesuwają miednicę z jej naturalnej pozycji i powodują większe wygięcie dolnej części pleców, co nie jest zalecane w czasie ciąży. Przejdź na buty sportowe z dobrym podparciem lub jeśli nie możesz sobie wyobrazić rezygnacji z obcasów, wybierz niższe.

• Prawidłowy sposób chodzenia i postawa ciała

Bycie świadomym swojego sposobu chodzenia również może łagodzić ból pleców w czasie ciąży. Wyobraź sobie, że chodzisz jak modelka na wybiegu, patrząc przed siebie z podniesioną głową, zrelaksowanymi ramionami, udami i mięśniami brzucha zaangażowanymi w podparcie kręgosłupa. To nie tylko prawidłowo ustawia Twoje ciało, ale również sprawia, że wyglądasz świetnie.

• Nie dźwigaj!

Prawidłowa technika podnoszenia jest ważna w czasie ciąży, aby zapobiec bólowi pleców. Podnosząc przedmioty, ugnij kolana i utrzymuj prosty kręgosłup. Do podnoszenia używaj mięśni nóg, a nie mięśni pleców. Unikaj podnoszenia ciężkich przedmiotów.

• Leki, aby złagodzić ból

Podczas ciąży dopuszczonym do stosowania lekiem przeciwbólowym jest paracetamol. Jeśli ból jest silny należy skonsultować się z ginekologiem.

Ból w ciąży może pojawić już na początku ciąży. Zazwyczaj jednak nasila się w II i III trymestrze ciąży. Najczęściej dotyczy dolnego odcinka kręgosłupa. Podstawą zapobiegania jego wystąpienia lub złagodzenia dolegliwości są regularne ćwiczenia mięśni przykręgosłupowych, odpowiadające m.in. za utrzymanie odpowiedniej postawy ciała. Jeżeli w trakcie trwania ciąży pojawi się silny ból pleców, należy skonsultować się z ginekologiem.

Przypisy

1. Hu, Xiang, et al. "Effects of exercise therapy for pregnancy-related low back pain and pelvic pain: A protocol for systematic review and meta-analysis." Medicine 3 (2020).
2. Katonis, P., et al. "Pregnancy-related low back pain." Hippokratia3 (2011): 205.
3. Sabino, Jennifer, and Jonathan N. Grauer. "Pregnancy and low back pain."Current reviews in musculoskeletal medicine 1 (2008): 137-141