Selen w tabletkach, kroplach, selen w kapsułkach i pod innymi postaciami w aptece Olmed

Selen to jeden z tych pierwiastków, który musi być dostarczany do organizmu z pożywienia. Bierze on udział w wielu procesach i spełnia kilka ważnych funkcji, powiązanych między innymi z prawidłowym działaniem układu endokrynnego czy odpornościowego, a oprócz tego jest składnikiem ważnych dla zdrowia enzymów i silnym przeciwutleniaczem. W przypadku niedoborów selenu można zaobserwować niepokojące objawy ze strony układu rozrodczego (zaburzenia płodności) i układu immunologicznego czy układu nerwowego.

Najbogatsze, pokarmowe źródła selenu to przede wszystkim mięso i jego przetwory, a także podroby, skorupiaki i ryby. Oprócz tego selen znajdziemy także w mleku, jogurtach, serach, twarogach, a także w pieczywie i drożdżach. W niektórych przypadkach (zwłaszcza u pacjentów na dietach eliminacyjnych) podaż selenu z diety jest zbyt niska - aby nie doprowadzić do niedoborów, wskazana jest wówczas suplementacja selenem.

Selen - działanie. Jakie są właściwości selenu?

Selen pełni w organizmie wiele ważnych funkcji. Właściwości selenu i jego działanie to między innymi:

• branie udziału w metabolizmie, aktywacji i syntezie hormonów tarczycy - w tym trójjodotyroksyny (FT3) oraz przeciwciał antytarczycowych (anty-TPO). Utrzymywanie właściwego poziomu selenu jest szczególnie istotne u osób cierpiących na schorzenia powodowane przez zaburzone funkcjonowanie tarczycy (i - ogólnie - układu endokrynologicznego);
• pośrednie działanie antyoksydacyjne - a więc minimalizowanie negatywnego wpływu wolnych rodników na komórki organizmu. Selen, będący składnikiem aminokwasów (selenocysteiny oraz selenometioniny), które z kolei są niezbędne do syntezy konkretnych enzymów o działaniu antyoksydacyjnym, sam pośrednio wpływa na redukcję stresu oksydacyjnego;
• pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego - selen bierze bowiem udział w wytwarzaniu komórek odpornościowych, takich jak limfocyty T, limfocyty B oraz makrofagi;
• wsparcie płodności (zwłaszcza męskiej - selen, przy akumulacji w jądrach, zwiększa ruchliwość plemników).

Wymienione powyżej właściwości selenu to oczywiście nie wszystko - oprócz wsparcia układu immunologicznego czy endokrynologicznego, selen - dzięki swojemu działaniu antyoksydacyjnemu - chroni komórki układu sercowo-naczyniowego, a także wykazuje potencjał do obniżania ryzyka zapadania na choroby nowotworowe.

Niedobór selenu i wskazania do przyjmowania selenu

Niedobór selenu zazwyczaj jest spowodowany brakiem tego pierwiastka w diecie. Niedostateczna ilość selenu w organizmie może skutkować takimi objawami, jak problemy z koncentracją oraz mgła mózgowa, wypadanie włosów i osłabienie siły mięśniowej, częste infekcje (powiązane z osłabieniem układu odpornościowego) czy kłopoty z płodnością. Oprócz tego zbyt niski poziom selenu sprzyja pogłębianiu się chorób tarczycy - jej nadczynności lub niedoczynności czy też choroby Hashimoto. Bardzo rzadko zdarza się, że niedobór selenu doprowadza do zapadnięcia na kardiomiopatię (chorobę Keshan) czy na chorobę układu kostno-stawowego (chorobę Kaszina-Beka).

Wskazaniem do przyjmowania selenu jest oczywiście jego niedobór. Może on pojawić się w przypadku praktykowania diet eliminacyjnych (wykluczających produkty odzwierzęce, a niekiedy nawet gluten) lub przy problemach z wchłanianiem konkretnych składników odżywczych z pokarmów. Niedobór selenu określa się na podstawie wyników badań krwi. Dzięki takiemu badaniu lekarz może dobrać zarówno dawkę suplementu, jak i zalecić przyjmowanie konkretnego preparatu.

Selen - zastosowanie w lekach i suplementach diety

Czym charakteryzują się suplementy z selenem? Zastosowanie tego pierwiastka jest bardzo szerokie, choć wciąż najpopularniejszą formą preparatów uzupełniających są tabletki z selenem oraz kapsułki z selenem. Nierzadko producenci oferują swoim odbiorcom również selen w kroplach czy selen w płynie - to wyjątkowo łatwe do podawania i dawkowania formuły, dlatego często można spotkać je w propozycjach suplementów skierowanych do dzieci.

Selen organiczny w tabletkach lub kapsułkach najczęściej występuje jako samodzielny suplement, natomiast łączy się go również często z innymi witaminami czy minerałami. Na rynku najpopularniejszym „miksem” są preparaty z selenem i cynkiem (polecane zwłaszcza przy pogorszonej kondycji cery, włosów i paznokci), a także z witaminami z grupy B (dedykowane głównie weganom i wegetarianom) oraz z jodem (wskazane do suplementacji przy chorobach tarczycy).

Nadmiar selenu - czy selen można przedawkować?

Niestety, selen jest jednym z tych pierwiastków, którego nadmiar może powodować skutki niepożądane. W skrajnych przypadkach mówi się wręcz o zatruciu selenem - czyli o selenozie. Do jej objawów należą między innymi łamliwość i wypadanie włosów, łamliwość i powolna degradacja paznokci, zapalenie skóry, biegunka, pogorszony nastrój i stany depresyjne. Ciężkie zatrucie selenem może doprowadzić do rozwoju anoreksji czy do uszkodzenia nerek oraz wątroby. Jednym z najbardziej charakterystycznych symptomów selenozy jest także oddech czosnkowy - niezwiązany z wcześniejszym spożyciem czosnku.

Z uwagi na opisane powyżej zagrożenie przedawkowania selenu, pacjent zawsze powinien stosować się do zaleceń specjalisty, a w razie pojawienia się jakichkolwiek wątpliwości lub wystąpienia działań niepożądanych - skonsultować je z lekarzem lub farmaceutą.